Anıtkabir, Türk Kurtuluş Savaşı'nın ve
inkılaplarının önderi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa
Kemal Atatürk'ün, Ankara Anıttepe'de (eski adıyla Rasattepe) bulunan anıt
mezarıdır. Ayrıca dördüncü cumhurbaşkanı Cemal Gürsel de 1966 yılında devrim
şehitleri bölümüne defnedilmiştir (6 Kasım 1981 tarihli Devlet Mezarlığı Kanunu
1.madde 2.fıkra gereğince, 27 Ağustos 1988'de çıkartıldı). 1973'den beri İsmet
İnönü'nün kabri de Anıtkabir'dedir.
Anıtkabir yapılmadan önce rasat (gözlem) istasyonu bulunması dolayısıyla
Anıttepe'nin ismi Rasattepe idi. 906 rakımlı bu tepede, MÖ. 12. yüzyılda
Anadolu'da devlet kuran Frig uygarlığına ait tümülüsler (mezar yapıları)
bulunmaktaydı. Anıtkabir'in Rasattepe'de yapılmasına karar verildikten sonra bu
tümülüslerin kaldırılması için arkeolojik kazılar yapıldı. Bu tümülüslerden
çıkarılan eserler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmektedir. Anıtkabir
projesinin belirlenmesinden sonra, ilk aşamada kamulaştırılma çalışmaları
yapıldı ve 9 Ekim 1944 tarihinde yapıma başlandı. Anıtkabir'in inşası 9 yıllık
bir sürede 4 aşamalı olarak 1953 yılında tamamlandı.
Büyük kurtarıcımız, Cumhuriyetimizin kurucusu Ulu
Önder Atatürk' ün ebedi istirahatgahı olan Anıtkabir, Ankara' nın orta
kesiminde yer alır. Anıtkabir için yapılan heykel ve kabartmaların konuları,
Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet tarihimizden ve Atatürk' ün hayatından
seçilmiştir. Ulu Önder Atatürk, Türk milletinin bağımsız ve milli egemenliğe
dayanan demokratik bir devlet anlayışı içinde yaşaması için yürüttüğü
mücadelesinde, milleti ile bütünleşerek başarıya ulaşmıştır.
Türk yurdunu işgal eden düşmana karşı, vatanın
bağımsızlık ve bütünlüğünü milletin azim ve kararının kurtaracağını çok sevdiği
milletine aşılayan Atatürk, bağımsız Türkiye Cumhuriyeti' ni kurmayı başarmış, Türkiye
Cumhuriyeti' ni çağdaş uygarlığa götüren yenileşme yolunda Türk Milletine layık
inkılapları gerçekleştirmiştir. Türkiye Cumhuriyeti' nin kuruluşunun 15 nci
yılında hastalığı ağırlaşarak, 10 Kasım 1938 ' de Dolmabahçe Sarayı' nda
ebediyete intikal etmiştir. Atatürk kendisi için bir mezar yaptırmadığı gibi,
gömüleceği yer içinde vasiyette bulunmamıştı.
1923 yılında bir sohbet sırasında Atatürk;
"Elbet birgün öleceğim, beni Çankaya' ya gömer, hatıramı
yaşatırsınız" demiş ve "Beni milletim nereye isterse oraya gömsün.
Fakat benim hatıralarımın yaşayacağı yer Çankaya olacaktır" diye
eklemiştir. Türk Ulusunun O' na karşı duyulan büyük saygı ve minnettarlığının
bir ifadesi olan Anıtkabir, Türkiye Cumhuriyeti' nin en anlamlı eseridir.